Sens-Unique: de subtiliteit van zintuiglijke waarneming.
"Zie de prachtige kleuren van een regenboog,
voel de vrieskou op een barre winterse dag,
proef de heerlijke smaak van verse aardbeien,
geniet van de streling van je geliefde."
​​Het zware parfum van je grootmoeder, de sterke smaak van wasabi, de nevel bij het ochtendgloren,… al die signalen worden opgevangen en doorgeseind via zenuwen naar de hersenen. Eenmaal het signaal doordringt tot het bewustzijn ontstaat waarneming.​​​​
We maken verbinding met de wereld via onze zintuigen, een volautomatisch proces waar we zelden bij stilstaan, behalve als het fout loopt. Stel het lichaam eens voor als een machine vol sensoren aangestuurd door een brein dat reguleert en coördineert.​​
​
​
​
Zintuigen slaan een brug tussen ons en onze omgeving… ze vormen een bron van verbinding of beschermen ons tegen gevaar.
En wat bij storing?
Soms bereiken de zintuiglijke prikkels de hersenen niet of onvoldoende,… het brein zoekt dan oplossingen voor dit uitvallende zintuig.
De thalamus is het deel van de hersenen die zintuigelijke prikkels ontvangt. Elk zintuig heeft er zijn specifieke plaatsje. Als de oogzenuw bijvoorbeeld geen prikkels meer ontvangt, zal dit onbenutte stukje na een tijdje ingezet worden als ontvangstcentrum voor andere zintuigen. Zo kan een blinde vaak een sterker gehoor ontwikkelen.
Hoeveel zintuigen???
Aristoteles, laatste Grieks filosoof en eerste Europees bioloog hield zich eeuwen geleden al met stromende dingen bezig (=natuurprocessen). Hij was gefascineerd door de zintuiglijke perceptie, in schril contrast tot Plato die enkel zijn verstand aanwendde. Hij verdiepte zich in alles wat hij kon voelen, proeven, ruiken, horen en zien. Zo kon hij urenlang een klaproos observeren.
​
Voelen wordt nu opgedeeld in drie aparte zintuigen, de receptoren vinden we hoofzakelijk in de huid: de tastzin (aanraking & druk), temperatuurszin (warmte & kou) en nociceptie (pijn).
​
Het evenwichtszintuig en de proprioceptie (zelfwaarneming) verzekeren onze lichaamshouding. Via info van de receptoren in spieren, pezen en gewrichten ontstaat een biofeedbacksysteem dat ons kan laten balanceren.
Wat als je kleuren kan proeven?
Zintuiglijke waarnemingen beïnvloeden elkaar onderling… maar soms levert de prikkeling van het ene zintuig een sterke reactie bij een ander zintuig (= synesthesie). Dit samengaan van sensaties blijkt geen associatie, maar een echte observatie. Zo kan iemand kleuren proeven of muziek in kleuren zien. Mensen met synesthesie ervaren de wereld op een heel bijzondere manier
